Analiza retoryczna Wywiadu z historią Oriany Fallaci

Autor

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.1.165

Słowa kluczowe:

figury retoryczne, przywództwo, retoryka, strategia perswadowania, wywiad

Abstrakt

Artykuł dotyczy retoryki dziennikarskiej w wywiadzie politycznym. Cel: Wskazanie retorycznych zabiegów stosowanych przez Orianę Fallaci w zbiorze Wywiad z historią. Metoda badawcza: Artykuł jest próbą analizy retorycznej. Omawiane są elementy retoryczne występujące w przedmowie do tomu, w sylwetkach bohaterów rozmów oraz korpusach wywiadów. Wywiady Fallaci są ułożone na filarach dopełniających się strategii perswadowania – logosu, etosu, patosu. Według tego klucza opracowano materiał, co pozwoliło na omówienie wybranych retorycznych sposobów odwoływania się do rozumu, woli i emocji. Wyniki i wnioski: W odniesieniu do przedmowy wyróżniono toposy wstępu (nowości, zwięzłości i skromności, humoru), odwołania do odbiorcy, samej siebie oraz tematu jako sprawy wspólnej. W sylwetkach bohaterów i korpusach wywiadów ukazano funkcję pouczenia przypisaną do argumentacji racjonalnej, dowodzenia. Wśród technik dziennikarki należących do sfery etosu wskazano na argumentację aksjologiczną, stosowanie figur myśli (antytezy, dyskredytowanie). Sferę patosu scharakteryzowano między innymi poprzez omówienie metaforyki. Wartość poznawcza: Artykuł uzupełnia lukę w badaniach dotyczących metody Oriany Fallaci – analiza retoryczna jej rozmów nie była dotąd podejmowana. Opisane techniki mają prócz teoretycznego także wymiar praktyczny, mogą być adaptowane, rozwijane w praktyce medialnej.

Bibliografia

Allhoff, D.-W. & Allhoff, W. (2008). Sztuka przekonywania do własnych racji. Retoryka i komunikacja. Przeł. Piotr Włodyga. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Antoszewski, A. & Herbut, R. (Red.). (2002). Leksykon politologii. Wrocław: Wydawnictwo Alta2.

Bachtin, M. (1970). Problemy poetyki Dostojewskiego. Przeł. N. Modzelewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Bauer, Z. & Chudziński, E. (Red.). (2000). Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Bogołębska, B. & Worsowicz, M. (2016). Retoryka i jej zastosowania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Bogołębska, B. (2006). Między literaturą i publicystyką. Łódź: Wydawnictwo Piktor.

Chechłowska-Lipińska, M. (2013). Poprawność czy niepoprawność polityczna – rozważania na temat współczesnego dyskursu w ujęciu Oriany Fallaci. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy: Nauki Społeczne, nr 3, s. 9–20.

Dobek-Ostrowska, B. (2012). Komunikowanie polityczne i społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fallaci, O. (2012). Wywiad z historią. Przeł. A. Czepnik, A. Osmólska-Mętrak, J. Ugniewska. Warszawa: Wydawnictwo Sfery.

Głowiński, M. (1998). Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Grzegorzewski, K. (2013). Koncepcja podmiotu retorycznego jako narzędzie badania języka i retoryki władzy. Oblicza Komunikacji, 6/2013, s. 9–21.

Hartliński, M. (2012). Przywództwo polityczne. Wprowadzenie. Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Kąkolewski, K. (1975). Co u Pana słychać?. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.

Korolko, M. (1990). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Ożóg, K. (2004). Język w służbie polityki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Ziomek, J. (2004). Retoryka opisowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.

Kukiela, E. (2010). Zabiegi retoryczne w dyskursie politycznym, czyli jak powiedzieć wszystko, co trzeba i tylko to, co trzeba?. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, nr 45, s. 77–93.

Kuś, R. (2018). Retoryka polityczna Richarda Nixona. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.

McQuail, D. (2008). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Modrzejewska, E. (2012). Lógos, éthos, páthos w praktyce medialno-politycznej. Środki przekonywania w cytowanych wypowiedziach opozycji. Forum Artis Rhetoricae, nr 2, s. 55–78.

Pisarek, W. (2002). Nowa retoryka dziennikarska. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Pisarek, W. (1975). Retoryka dziennikarska. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”.

Rampini, F. (2012). Przedmowa. W O. Fallaci. Wywiad z historią. Przeł. A. Czepnik, A. Osmólska-Mętrak, J. Ugniewska. Warszawa: Wydawnictwo Sfery, s. 5–11.

Scruton, R. (2002). Słownik myśli politycznej. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Sienko, M. (2010). Oriana Fallaci wobec problemów współczesnej Europy. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska: Historia, Tom 65, Nr 1, s. 117–139.

doi:10.2478/v10068-011-0006-9 DOI: https://doi.org/10.2478/v10068-011-0006-9

Tichoniuk-Wawrowicz, E. (2014). Problem poprawności politycznej w ostatnich publikacjach Oriany Fallaci. W E. Borkowska, B. Wojewoda (Red.). Tożsamość Europejczyków (s. 179–198). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.

Torańska, T. (1985). Oni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Przedświt.

Witkowska-Maksimczuk, B. (2014). Elementy retoryki i erystyki w przykładach. Warszawa: Wydawnictwo Aspra.

Wojtak, M. (2004). Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Wojtak, M. (2010). Analiza gatunków prasowych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Worsowicz, M. (2013). O „duchu stosowności”. Teoria retoryczna a współczesna praktyka medialna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-838-7

Worsowicz, M. (2016). Triada retoryczna (logos, etos, patos) a perswazyjność sylwetki prasowej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 1(31), s. 137–148. DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.31.11

Opublikowane

02.12.2019

Jak cytować

Rostkowska-Biszczanik, K. (2019). Analiza retoryczna Wywiadu z historią Oriany Fallaci. Studia Medioznawcze, 21(1), 440–451. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.1.165

Numer

Dział

Artykuły