Kampanie społeczne w dobie pandemii COVID-19 jako uniwersalne komunikaty perswazyjne w globalnym świecie

Abstrakt

Artykuł jest fragmentem szerszego projektu badawczego, realizowanego przez autora w październiku, listopadzie i grudniu 2020 roku, dotyczącego materiałów reklamowych wykorzystywanych przez WHO oraz wybrane kraje świata (Polskę, Australię, Kanadę, Nową Zelandię i RPA) w kampaniach społecznych związanych z pandemią SARS-CoV-2. W niniejszym tekście zaprezentowano jedno studium przypadku – kampanię przeprowadzoną w Nowej Zelandii, porównując jej przekazy z materiałami reklamowymi WHO. Główna teza: pandemia pokazała, że w obliczu globalnego zagrożenia wszyscy ludzie są mieszkańcami „Jednego Świata”. Metoda badawcza: triangulacja takich metod badawczych jak case study i analiza kompozycyjna Gillian Rose. W celu zbadania warstwy werbalnej komunikatów posłużono się modelem komunikacji językowej Romana Jakobsona. Analizując językową warstwę komunikatów, założono ich znaczną perswazyjność. Badając wizualną warstwę komunikatów ograniczono się, ze względu na prostotę ich formy, do modalności kompozycyjnej ze szczególnym uwzględnieniem kolorystyki i znaków ikonicznych. Wyniki i wnioski potwierdzają tezę główną przyjętą w badaniu. Materiały dotyczące pandemii, opracowane przez WHO oraz rządy wybranych do badania krajów, leżących na różnych szerokościach geograficznych, są bardzo podobne. Materiały krajowe są czasami wręcz kalką kampanii reklamowych WHO. Zarówno w materiałach WHO, jak i w tych krajowych dominuje funkcja informatywna i impresywna języka przekazu. W warstwie werbalnej nadawcy skupiają się na przekazywaniu niezbędnych informacji o pandemii; ich przekazy, dotyczące zarówno profilaktyki, jak i walki z pandemią, są przy tym silnie perswazyjne. W warstwie wizualnej występują jednak różnice w kolorystyce i znakach ikonicznych, co wykazało zwłaszcza porównanie kampanii prowadzonych przez WHO i rząd Nowej Zelandii. Wartość poznawcza: tekst pokazuje, jak ważną rolę w komunikacji pełnią, zwłaszcza w czasach pandemii, społeczne kampanie reklamowe. Paradoksalnie, pandemia, stanowiąca zagrożenie dla ludzkości, może się przyczynić do rozwoju badań komparatystycznych dotyczących skuteczności środków komunikacji masowej, które zostały zastosowane w jednych krajach i które z powodzeniem będą mogły być wykorzystane w innych.