Reklama religijna w działaniach Kościoła katolickiego w Polsce na rzecz uchodźców ukraińskich

Abstrakt

W wyniku inwazji Rosji na Ukrainę polską granicę przekroczyły setki tysięcy uciekinierów. Z pomocą Ukraińcom pospieszyło państwo, organizacje społeczne i pojedyncze osoby. W udzielanie zarówno materialnego, jak i duchowego wsparcia zaangażował się Kościół katolicki – zarówno instytucjonalny, w tym jego organizacje charytatywne, jak i wierni poszczególnych diecezji i parafii. Nośnikiem informacji o prowadzonych kampaniach na rzecz Ukrainy stały się m.in. plakaty i ulotki. Celem podjętego badania była analiza reklam religijnych wykorzystywanych w działaniach na rzecz uchodźców, ich typologii, kategorii nadawców i odbiorców, użytych środków perswazyjnych oraz modalności kompozycyjnej, a zwłaszcza kolorystyki i znaków ikonicznych. Metoda badawcza: w celu zbadania przekazu werbalnego komunikatów reklamowych posłużono się modelem komunikacji językowej Romana Jakobsona, oceny warstwy wizualnej dokonano przy pomocy metod interpretacyjnych Gillian Rose, a rodzaje reklam religijnych składających się na materiał badawczy zidentyfikowano na podstawie typologii zaproponowanej przez autora. Wyniki i wnioski: jak dowiodła analiza, na materiał empiryczny złożyły się dwa typy reklam religijnych: charytatywna i duszpasterska. Towarzyszyły one – odpowiednio – dwóm formom pomocy udzielanej uchodźcom: pomocy związanej z ochroną ich zdrowia i życia oraz pomocy w sferze duchowej. W języku werbalnym i niewerbalnym zdecydowanie przeważała funkcja informatywna. W warstwie wizualnej dominowały barwy narodowe obu krajów. Przekaz werbalny reklam był wzmacniany symbolami wizualnymi, znakami ikonicznymi o pozytywnych konotacjach, łatwymi do odkodowania w kulturze chrześcijańskiej. Wartość poznawcza: wyniki badania dowodzą, że w obliczu zagrożenia wartości ostatecznych, w sytuacji kryzysowej, reklama religijna może pełnić funkcję integracyjną jako forma komunikacji społecznej, rozumianej jako proces organizujący i stabilizujący życie społeczne.