Wpływ akcentu iloczasowego i towarzyszących mu zjawisk prozodycznych na atrakcyjność treści informacyjno-rozrywkowych w przekazach dziennikarskich
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2022.4.716Słowa kluczowe:
akcent iloczasowy, akcentowanie, ekspresja mowy, intonacja, prozodia, telewizyjny serwis informacyjny, zachowania wokalneAbstrakt
W obrębie informacyjnych gatunków telewizyjnych wyróżniamy reportaż satyryczny, w którym znaczące są, oprócz kwestii językowych, zachowania wokalne, czyli elementy prozodii języka. Celem artykułu jest przedstawienie zjawisk prozodyjnych i pozaprozodyjnych, które wpływają na żartobliwy ton materiałów dziennikarskich. Zadanie to zostało zrealizowane poprzez opisanie sposobu czytania jednego z czołowych dziennikarzy jednego z najważniejszych programów informacyjnych jednej z największych stacji telewizyjnych. Wyniki i wnioski: na uzyskanie efektu żartobliwości w przekazach ma wpływ wykorzystanie przez dziennikarza następujących elementów sztuki mówienia i czytania (czyli ekspresji): sposób oddychania oraz prowadzenia głosu – głos zawsze lekko podniesiony, energetyczny, pobudzający do działania; dykcja – bardzo wyrazista artykulacja, wzmacnianie zgodne z cechami fonetycznymi głosek (dociskanie głosek zwartych oraz przedłużenie w głoskach szczelinowych, półotwartych i samogłoskach); elementy prozodii – intonacja, akcent, iloczas (akcent iloczasowy). Metody badań: analizie, prowadzonej metodą percepcyjną, poddano sposób wykorzystania przez dziennikarza zjawisk prozodyjnych i pozaprozodyjnych w celu osiągnięcia efektu humorystycznego przekazu. Materiał badawczy stanowiło około 120 nagrań materiałów reporterskich z lat 2016–2022 wyemitowanych w programie informacyjnym „Fakty” w stacji telewizyjnej TVN. Wartość poznawcza: sprawne wykorzystywanie zachowań wokalnych jest ważną umiejętnością dla każdego, kto posługuje się głosem jako narzędziem pracy. Prezentowanie indywidualnego sposobu interpretacji tekstu, w tym konsekwentne wykorzystywanie tych samych zjawisk prozodyjnych i pozaprozodyjnych, przyczynia się do budowania indywidualnego stylu przekazywania treści, zwiększając rozpoznawalność dziennikarza wśród widzów i wielu wykonawców tego zawodu. Dzięki temu nie tylko wpływa na tworzenie wizerunku profesjonalisty, lecz także wyróżnia dziennikarza spośród wielu zawodowców będących wzorem do naśladowania dla młodszych kolegów, dopiero zaczynających pracę. Obserwacja zjawisk prozodyjnych i pozaprozodyjnych może stanowić element warsztatu pracy innych dziennikarzy, poszukujących wzorców w prezentowaniu treści informacyjnych o szczególnym (żartobliwym) charakterze.
Bibliografia
Abramowicz, P. (15 września 2018). Miał być napis jak w Hollywood. Jest „Zielona”, na „Górę” zabrakło. „Fakty” TVN. Pobrano 22 lipca 2022 z https://fakty.tvn24.pl/ogladaj-online,60/mial-byc-napis-jak-w-hollywood-jest-zielona-na-gore-zabraklo,868749.html
Abramowicz, P. (8 grudnia 2021). Miłośnik choinek w Niemczech udekorował 444 drzewka. „Fakty” TVN. Pobrane 22 lipca 2022 z https://fakty.tvn24.pl/ogladaj-online,60/niemcy-milosnik-choinek-udekorowal-444-drzewka,1087541.html
Bauer, Z. (2000). Gatunki dziennikarskie. W Z. Bauer & E. Chudziński (Red.), Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Bloch, J. (2020). Od bajki do informacji – rola akcentu iloczasowego w czytaniu telewizyjnych serwisów informacyjnych. Studia Medioznawcze, 21(3), 639–648. DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.3.226
Bloch, J. (2018). Telewizyjne serwisy informacyjne. Zmiany w sposobie czytania od czasów PRL do III RP. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Derwojedowa, A., Karaś, H., & Kopcińska, D. (Red.). (2005). Język polski. Kompendium. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
Dłuska, M. (1976). Prozodia języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo PWN.
Dziennik Ustaw (Dz.U.) z 2016 r., poz. 1639. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Godzic, W. (2004). Telewizja i jej gatunki po „Wielkim Bracie”. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Hartley, G., & Karinach, M. (2016). Podręcznik manipulacji. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Kenrick, D.T., Neuberg, S.L., & Cialdini, R.B. (2006). Psychologia społeczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Knapp, M.L., & Hall, J.A. (2000). Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Leathers, D.G. (2005). Komunikacja niewerbalna. Zasady i zastosowania. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Ludzie Faktów. Paweł Abramowicz. (b.d.). Pobrane 21 lipca 2022 z https://fakty.tvn24.pl/ludzie-faktow,2324,c/pawel-abramowicz,2227,p.html
Praat: doing phonetics by computer. (n.d.). Retrieved on 2022, July 21, from https://www.fon.hum.uva.nl/praat
Szymaniuk, D. (2003). Charakterystyka cech prozodycznych polskich serwisów informacyjnych i doniesień korespondentów. Linguodidactica, 7, 241–244.
Tambor, J. (2012). Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Jagoda Bloch
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Publikacje na łamach „Studiów Medioznawczych” ukazują się na zasadach odpowiadających licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC 4.0).
