Propaganda w polskich badaniach medioznawczych: aspekt wizualny

Autor

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2023.3.755

Słowa kluczowe:

biometria, medioznawstwo, perswazja, propaganda, propaganda wizualna

Abstrakt

Celem artykułu jest scharakteryzowanie ewolucji badań nad zjawiskiem propagandy, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku nauki polskiej po 1918 r. Metoda badawcza: przegląd wybranej literatury przedmiotu. Wyniki i wnioski: odnosząc się do wyodrębnionych etapów historycznych (dwudziestolecie międzywojenne i II wojna światowa, lata 1945–1989 oraz okres po roku 1989) i związanych z nimi uwarunkowań politycznych, scharakteryzowano główne wątki i przedmiot badań, właściwe dla wskazanych okresów. Wyróżniono badania nad: mechanizmami propagandy, wykorzystaniem narzędzi i form wizualnych, konkretnymi instytucjami lub projektami (case studies). Wartość poznawcza: wskazano możliwe kierunki dalszych badań w tym obszarze. Potwierdzono, że badania nad propagandą mieszczą się w głównym nurcie nauk o komunikacji społecznej i mediach, czerpiąc także z dorobku politologii i historii.

Bibliografia

Antczak, A., & Plashkina, I. (2017). Kultowa propaganda. Rosyjski dyskurs komunikowania politycznego w przekazie telewizyjnym stacji Pierwyj Kanał. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Arbatow, G. (1972). Propaganda na Zachodzie. Doktryny, metody, organizacja. Warszawa: Książka i Wiedza.

Bartoszewicz, M. (2019). Teorie propagandy w obliczu algorytmizacji internetowego komunikowania społecznego. Kultura Współczesna, 1(104), 84–98. https://doi.org/10.26112/kw.2019.104.07

Bernays, E. L. (1928). Propaganda. Brooklyn–New York: Ig Publishing.

Biddle, W. W. (1931). A psychological definition of propaganda. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 26(3), 283–295. https://doi.org/10.1037/h0074944

Biessonow, B. N. (1976). Burżuazyjna propaganda manipulacyjna. Warszawa: Książka i Wiedza.

Biskupski, M. B. B. (2011). Nieznana wojna Hollywood. Przeciwko Polsce 1939-1945. Warszawa: Fijorr Publishing.

Bolsover, G., & Howard, P. (2017). Computational propaganda and political big data: Moving toward a more critical research agenda. Big Data, 5(4), 273–276. http://doi.org/10.1089/big.2017.29024.cpr

Borecki, R. (1987). Propaganda a polityka (zarys problematyki funkcjonowania środków masowego przekazu w systemach społeczno-politycznych). Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych.

Borkowski, I. (2003). Świt wolnego słowa. Język propagandy politycznej 1981–1995. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bralczyk, J. (2001). O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Bralczyk, J. (2007). O języku propagandy i polityki. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Briggs, A., & Burke, P. (2010). Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

British Museum. (n.d.). Erhard Schön, „The Devil with Bagpipes”, 1535. Retrieved May 4, 2023, from https://www.britishmuseum.org/collection/object/P_E-8-157

Brzechczyn, K. (Red.). (2008). Obrazy PRL. O konceptualizacji realnego socjalizmu w Polsce. Poznań: Instytut Pamięci Narodowej.

Buczkowska, D. (Red.). (1974). Informacja – propaganda – opinia publiczna. Warszawa: Książka i Wiedza.

Buczkowska, D. (Red.). (1974). Problemy efektywności propagandy partyjnej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Buczkowska, D. (Red.). (1975). Problemy psychologii społecznej a propaganda. Warszawa: Książka i Wiedza.

Cavna, M. (2015, July 1). Ben Franklin, America’s first genius of the viral political image. Washington Post. Retrieved December 13, 2022, from https://www.washingtonpost.com/news/comic-riffs/wp/2015/07/01/ben-franklin-americas-first-genius-of-the-viral-political-image

Chapman, J. (2005). Comparative media history. An Introduction: 1789 to the Present. Cambridge: Polity Press.

Cieślinski, M. (2006). Piękniej niż w życiu. Polska Kronika Filmowa 1944–1994. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Clark, A. M., & Christie, T. B. (2005). Ready… Ready… Drop! A Content Analysis of Coalition Leaflets Used in the Iraq War. International Journal for Communication Studies, 67(2), 141–154. http://dx.doi.org/10.1177/0016549205050128

Czyżniewski, M. (2005). Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944–1956. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.

Demczuk, A. (2022). Plotki, dezinformacje i złośliwe informacje we współczesnym dyskursie o prawach człowieka. Polityka i Społeczeństwo, 3(20), 18–35. http://dx.doi.org/10.15584/polispol.2022.3.2

Dobek-Ostrowska, B., Fras, J., & Ociepka, B. (1999). Teoria i praktyka propagandy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Dobesz, J. L. (2005). Wrocławska architektura pod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

Drewniak, B. (2011). Teatr i film Trzeciej Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Dudek, A. (2002). Mechanizmy i instrumenty propagandy zagranicznej Polski w latach 1946-1950. Wrocław: Atla 2.

Ferenc, T., Dymarski, W., & Chomczyński, P. (Red.). (2011). Socjologia wizualna w praktyce. Plakat jako narzędzie propagandy wojennej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Ferenc, T., Dymarczyk, W., & Chomczyński, P. (Red.). (2014). Wojna, obraz, propaganda. Socjologiczna analiza plakatów wojennych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Francuz, P. (Red.). (2012). Komunikacja wizualna. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Friedman, H. A. (n.d.). Falling Leaves. PsyWar.org. Retrieved on June 29, 2020, from https://www.psywar.org/fallingleaves.php. Materiał w archiwum autora – strona już nie istnieje.

Gajlewicz, M. (2009). Techniki perswazyjne. Podstawy. Warszawa: Difin.

Gliniarz, J. (1956). Agitacja poglądowa w zakładzie pracy. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe.

Głowiński, M. (1990). Nowomowa po polsku. Warszawa: Wydawnictwo PEN.

Głowiński, M. (1999). Końcówka (czerwiec 1985 – styczeń 1989). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Głowiński, M. (2016). Zła mowa. Jak nie dać się propagandzie. Warszawa: Wydawnictwo Wielka Litera.

Goliszewski, C. (1979). Wojna w wojnie. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa–Książka–Ruch”.

Gondek, M. J. (Red.). (2002). Oblicza propagandy. Materiały z sympozjum. Toruń: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Kultury Medialnej.

Jabłonowski, M., Janowski, W., & Koseski, A. (Red.). (2002). O niepodległą i jej granice. Raporty Biura Propagandy Zagranicznej Prezydium Rady Ministrów. (2002). Warszawa–Pułtusk: WDiNP UW, WSH im. A. Gieysztora w Pułtusku.

Jarecka, U. (2008). Nikczemny wojownik w słusznej sprawie. Wybrane aspekty obrazu wojny w mediach wizualnych. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Jarecka, U. (2008). Propaganda wizualna słusznej wojny. Media wizualne wobec konfliktów zbrojnych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Jastrzębski, J. (2020). Propaganda komputacyjna. W M. Sokołowski (Red.), Przekonać, pozyskać, skłonić. Re-wizje. Teoretyczne i praktyczne aspekty propagandy (s. 325–335). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Jowett, G. S., & O’Donnell, V. (2006). Propaganda & Persuasion. Sage Publications.

Kamińska-Szmaj, I. (1994). Judzi, zohydza, ze czci odziera. Język propagandy politycznej w prasie 1919–1923. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.

Kamińska-Szmaj, I. (2001). Słowa na wolności. Język polityki po 1989 roku. Wypowiedzi, dowcip polityczny, słownik inwektyw. Wrocław: Wydawnictwo Europa.

Katalog zbiorów sztuki współczesnej Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. T. 1. Malarstwo, Rysunek, Grafika. (2016). Kozłówka: Muzeum Zamoyskich.

Kłosińska, K., & Rusinek, M. (2019). Dobra zmiana, czyli jak się rządzi światem za pomocą słów. Kraków: Znak.

Kolczyński, J. (1967). Dywersja ideologiczno-polityczna imperializmu. Biblioteka wybranych zagadnień wiedzy współczesnej. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Departament Szkolenia i Wydawnictw.

Konecki, K. T. (2005). Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 1(1), 42–63.

Konecki, K. T. (2008). Wizualna teoria ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w analizie wizualnej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 4(3), 89–115.

Konecki, K. T. (2010). Wizualna Teoria Ugruntowana. Nauczanie teorii ugruntowanej przy pomocy obrazów i analizy wizualnej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 4(2), 1–35.

Konecki, K. T. (2012). Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury. Przegląd Socjologii Jakościowej, 8(1), 12–45. https://doi.org/10.18778/1733-8069.8.1.02

Kosseski, A., & Kuśmierski, S. (Red.). (1985). Teoria i praktyka propagandy. Warszawa: Książka i Wiedza.

Kowalewski, M. (2019). TVPropaganda. Za kulisami TVP. Warszawa: Wydawnictwo Arbitror.

Krakowski, P. (1992). Sztuka Trzeciej Rzeszy. Vienna–Kraków: IRSA, Międzynarodowe Centrum Kultury.

Król, E. C. (1999). Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza Rytm.

Król, E. C. (2006). Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Collegium Civitas Press, Oficyna Wydawnicza Rytm.

Krzanicki, M. (2013). Fotografia i propaganda. Polski fotoreportaż prasowy w dwudziestoleciu międzywojennym. Kraków: Universitas.

Kuisz, J. (2020). Propaganda bezprawia. O „popularyzowaniu prawa” w pierwszych latach Polski Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Kula, H. M. (2005). Propaganda współczesna. Istota – właściwości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kulisy czarnej propagandy. Fragment książki D.S. Delmera pt. „Niemcy i ja”. (1966). Biuletyn Informacyjny, 15(311). Warszawa: Zarząd Propagandy Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego.

Kuszko, E. (1959). Sztuka i polityka. Warszawa: Zarząd Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego.

Kuśmierski, S. (1980). Teoretyczne problemy propagandy i opinii publicznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kuśmierski, S. (1987). Świadomość społeczna, opinia publiczna, propaganda. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kuśmierski, S., & Frydrychowicz, A. (1980). Podstawy wiedzy o propagandzie. Warszawa: Książka i Wiedza.

Kwiatkowski, S. (1974). Słowa i emocje w propagandzie. Warszawa: Książka i Wiedza.

Lasswell, H. D. (1927). The theory of political propaganda. The American Political Science Review, 3, 627–631.

Latoś, H. (1985). Z historii fotografii wojennej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

de Lazari, A., & Riabow, O. (2008). Polacy i Rosjanie we wzajemnej karykaturze. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.

Lee, A. M., & Lee, E. B. (1938). Propaganda: How to Recognize and Deal with It. New York: Institute of Propaganda Analysis.

Lee, A. M., & Lee, E. B. (1939). The Fine Art of Propaganda. A Study of Father Coughlin’s Speech. New York: Institute of Propaganda Analysis.

Leinwand, A. J. (1998). Sztuka w służbie utopii. O funkcjach politycznych i propagandowych sztuk plastycznych w Rosji Radzieckiej lat 1917–1922. Warszawa: Instytut Historii PAN, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu.

Leinwand, A. J. (2008) Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Lepa, A. (2006). Świat propagandy. Częstochowa: Tygodnik Katolicki „Niedziela”.

Lewandowski, B. (1981). Propaganda radiowa USA. Zastosowanie radia w propagandzie socjalistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ligarski, S. (Red.). (2012). Środki masowego zakłamania. Gadzinówki w czasie stanu wojennego. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej.

Lutosławski, A. T. (1942). O propagandzie. Londyn: A. R. Foster.

Łarski, A. (1969). Amerykańska propaganda socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Ławrowski, A. (1975). Amerykańska propaganda socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Malczewski, F. (1967). Z teorii i praktyki propagandy (wybrane zagadnienia). Warszawa: Książka i Wiedza.

Manning, M. (2004). Historical Dictionary of American Propaganda. Wesport–London: Greenwood Press.

Matkowska, E., Klementowski, R., & Syrnyk, J. (Red.). (2019). Propaganda w PRL i NRD. Tematy – instytucje – kampanie. Wrocław–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Mazur, M. (2003). Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956–1980. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Mazur, M. (2020). Operacja Ukraina. Kampanie dezinformacyjne, narracje, sposoby działania rosyjskich ośrodków propagandowych przeciwko państwu ukraińskiemu w okresie 2013–2019. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Mazurek, J. (1974). Z teorii propagandy socjalistycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Mazurek, J. (1979). Informacja społeczna i propaganda. Warszawa: Książka i Wiedza.

Meerloo, J. A. M. (2015). The Rape of the Mind: The Psychology of Thought Control, Menticide, and Brainwashing. Mansfield Centre: Martino Fine Books.

Misiak, A. (2006). Kinematograf kontrolowany. Cenzura filmowa w kraju socjalistycznym i demokratycznym (PRL i USA). Analiza socjologiczna. Kraków: Universitas.

Możejko, E. (2001). Realizm socjalistyczny. Teoria, rozwój, upadek. Kraków: Universitas.

Newcourt-Nowodworski, S. (2008). Czarna propaganda. Polska, Niemcy i Wielka Brytania. Tajemnice największych oszustw II wojny światowej. Kraków: Znak.

Niewalda, M. (2013). Metody manipulacji XXI wieku. Warszawa: Fronda.

O agitacji: (uchwały, instrukcje, materiały). (1953). Warszawa: Wydział Propagandy i Agitacji KC PZPR.

O ideologii wojennej imperializmu amerykańskiego. (1952). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Osęka, P. (2010). Mydlenie oczu. Przypadki propagandy w Polsce. Kraków: Znak.

Panorama dywersji, czyli obraz Polski w propagandzie „Głosu Ameryki w latach 1982–1984. (1985). Warszawa: Interpress.

Piasecka-Strzelec, R. (Red.). (2007). W służbie propagandy. Polska Agencja Prasowa w latach 1944–1972. Wybór dokumentów i biuletynów. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.

Pieczyński, M. (2022). Granica propagandy. Łukaszenka i Putin na wojnie hybrydowej z Polską. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Pisarek, W. (1976). Język służy propagandzie. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa–Książka–Ruch”.

Pleskot, P. (2016). Ślepa (czerwona) uliczka. Stołeczne struktury Ministerstwa Informacji i Propagandy (1944–1947). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Pol, K. (1980). Pracownia plakatu frontowego. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.

Polityka ekspansji i neohitleryzmu w Niemczech Zachodnich. Kulisy, cele, metody. Dokumentacja sporządzona przez Naczelną Radę Frontu Jedności Narodu Niemieckiej Republiki Demokratycznej. (1968). Warszawa: Polska Agencja Interpress.

Polska i sowiecka propaganda w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1921. (2010). Łódź: Muzeum Tradycji Niepodległościowej.

Propaganda w PRL. (2004). W Konferencje IPN (t. 18). Gdańsk: Instytut Pamięci Narodowej.

Psychologiczno-społeczne podstawy propagandy. Problemy teorii, metod i praktyki propagandy. (1979). Warszawa: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych przy KC PZPR. Instytut Nauki o Partii.

Ptaszek, G. (2019). Edukacja medialna 3.0. Krytyczne rozumienie mediów cyfrowych w dobie Big Data i algorytmizacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Purchla, J., & Komar, Ż. (Red.). (2020). Kłopotliwe dziedzictwo? Architektura Trzeciej Rzeszy w Polsce. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.

Rickards, M. (1919). The Encyclopedia of Ephemera. A Guide to the Fragmentary Documents of Everyday Life for the Collector, Curator, and Historian. New York: Routledge, Taylor and Francis.

Rok 1920. Plakaty ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. (2011). Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Rutkowski, T. P. (2020). Pańska, szlachecka, faszystowska. Polska w sowieckiej propagandzie, kulturze i historiografii 1917–1945. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Rypson, P. (2017). Czerwony monter. Mieczysław Berman: grafik, który zaprojektował polski komunizm. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Schiller, H. I. (1976). Sternicy świadomości. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.

Sęczyk, W. (2019). Struktura i zadania propagandy komunistycznej w Polsce w latach 80. XX w. Wstęp do zagadnienia. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Smełka-Leszczyńska, Z. (2020). Usunąć do 30 dni. Semiotyka polskich plakatów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Smirnov, I. A. (1950). Komsomolski zespół szkolenia politycznego: z doświadczeń propagandzistów Moskwy i okręgu moskiewskiego. Warszawa: Książka i Wiedza.

Smirnov, I. A. (1951). O wychowaniu młodych robotników. Warszawa: Książka i Wiedza.

Sosnowski, J. (1948). Teoria propagandy w zarysie. Warszawa: Książnica Polska.

Starewicz, A. (1950). Zadania Komitetu Powiatowego w dziedzinie propagandy i agitacji: stenogram wykładu wygłoszonego na kursie w lipcu 1950 roku. Warszawa: Kurs Sekretarzy Komitetów Powiatowych i Instruktorów Komitetów Wojewódzkich przy KC PZPR.

Studzińska, J. (2014). Socrealizm w polskim malarstwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sztumski, J. (1990) Propaganda – jej problemy i metody. Skrypt przeznaczony dla studentów nauk politycznych i dziennikarstwa. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Szulczewski, M. (1971). Propaganda polityczna. Pojęcie, funkcje, problem. Warszawa: Książka i Wiedza.

Szulczewski, M. (1972). Propaganda polityczna. Zarys problematyki teoretycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Szulczewski, M. (1975). Propaganda polityczna. Zarys problematyki teoretycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Szurmiński, Ł., & Kisilowska, M. (2019). Analiza danych biometrycznych reakcji okoruchowych i mimicznych na archiwalny plakat propagandowy. Studia Medioznawcze, 20(2), 130–146. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.2.81

Taylor, P. M. (2003). Munitions of the Mind. A History of Propaganda from the Ancient World to the Present Day. Manchester–New York: Manchester Press.

Teslar, T. (1938). Propaganda bolszewicka podczas wojny polsko-rosyjskiej 1920 roku. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy.

Thomson, O. (2001). Historia propagandy. Warszawa: Książka i Wiedza.

Tomasik, W. (1999). Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Tracy, J. (n.d.). Leafl et Drops in America’s Conflicts, 1917-2007. PsyWar.org. Retrieved on June 29, 2020, from https://www.psywar.org/content/tracy. Materiał w archiwum autora – strona już nie istnieje.

Walichowski, T. (1968). Mechanizmy propagandy syjonistycznej. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.

Wałaszewski, K. (2018). Tysiąc szkół na Tysiąclecie. Szkoły Tysiąclecia – architektura, propaganda, polityka. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.

Wanless, A., & Berk, M. (2021). Participatory propaganda: The Engagement of Audiences in the Spread of Persuasive Communications. In T. Clack & R. Johnson (Eds.), The World Information War. Western Resilience, Campaigning, and Cognitive Effects (pp. 111–137). New York: Routledge.

Waszkiewicz-Raviv, A. (2019). Okiem odbiorcy. Perspektywa medioznawstwa w świetle metodologii biometrycznych. W K. Wolny-Zmorzyński & A. Lewicki (Red.), W poszukiwaniu fundamentów nauk o mediach (s. 145–157). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.

Wędrowska, D. J. (2016). The political propaganda in the American and Soviet film 1939–1970. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.

Witkowski, I. (2001). Hitler – Stalin. Oblicza propagandy. Warszawa: WIS-2.

Witkowski, I. (2008). Propaganda Trzeciej Rzeszy. Warszawa: WIS-2.

Witkowski, I. (2010). Germania. Plany Trzeciej Rzeszy na okres powojenny. Warszawa: WIS-2.

Wojsław, J. (2009). Obraz teraźniejszości w propagandzie komunistycznej Polski lat 1949–1954. Zarys problematyki. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Wojtasik, L. (1973). Zarys psychologii propagandy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojtasik, L. (1975a). Psychologia propagandy politycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojtasik, L. (1975b). Teoria i praktyka politycznej propagandy wizualnej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Wojtasik, L. (1977). Teoria i praktyka politycznej propagandy wizualnej. Warszawa: Książka i Wiedza.

Wojtasik, L. (1986). Psychologia propagandy politycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wojtasik, L. (1987). Propaganda wizualna. Warszawa: Książka i Wiedza.

Wołoszyn, J. W. (Red.). (2015). Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Wooley, S. C., & Howard, P. N. (2016). Political Communication, Computational Propaganda and Anonymous Agents. International Journal of Communication, 10, 4882–4890.

Wtorkiewicz, J. (2002). Wojsko Polskie w akcji propagandowej i wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1947 roku. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Z teorii i praktyki propagandy. Studia i materiały. (1976). Warszawa: Instytut Badania Współczesnych Problemów Kapitalizmu.

Zabierowski, S., & Krakowiak, M. (Red.). (2001). Realizm socjalistyczny w Polsce z perspektywy 50 lat. Materiały z konferencji naukowej organizowanej przez Instytut Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w dniach 19-20 października 1999 roku w Katowicach. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Zalewska, A. (2018). Jaką płeć ma robotnica? Analiza symboli realizmu socjalistycznego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Załęski, G. (Red.). (1958). Satyra w Konspiracji 1939-1944. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Znyk, P. (2011). Propaganda. Współczesne oblicza. Technologia zabójstwa medialnego. Łódź: Bracia Zybert APR Gryf.

Zwycięstwo pod Warszawą. (2005). Warszawa: Fundacja Ośrodka Karta.

Życki, J. (1936). Propaganda a polska racja stanu. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka.

Życki, J. (1937). Propaganda polityczna w Polsce w świetle postulatów chwili. Warszawa: Biblioteka Polska.

Żyromski, M. (2015). Propaganda w systemach totalitarnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM.

.7 września. (2006). Warszawa: Fundacja Ośrodka Karta.

.30 lecie PRL. Propaganda wizualna. (1974).

Opublikowane

19.09.2023

Jak cytować

Szurmiński, Łukasz. (2023). Propaganda w polskich badaniach medioznawczych: aspekt wizualny. Studia Medioznawcze, 24(3), 258–275. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2023.3.755

Numer

Dział

Artykuły