Pluralizm, transparentność i odpowiedzialność. Nowe regulacje Unii Europejskiej w obszarze mediów i technologii cyfrowych
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2024.1.787Słowa kluczowe:
Unia Europejska, wolność mediów, transparentność, platformy internetowe, sztuczna inteligencjaAbstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie działań legislacyjnych Unii Europejskiej w obszarze mediów i platform cyfrowych zmierzających do uporządkowania rynku usług cyfrowych oraz podniesienia poziomu ich odpowiedzialności i przejrzystości. Wyzwaniem obecnej dekady jest także konieczność przyjęcia ram regulacyjnych na rynku wspólnotowym dla technologii sztucznej inteligencji. Metoda badawcza: w tekście zastosowano metodę desk research oraz analizę dokumentów prawnych. Wyniki i wnioski: w szeroko pojętej polityce medialnej Unii Europejskiej nastąpiła wyraźna reorientacja działań, których wyznacznikiem jest wolność i pluralizm mediów oraz ich rola w demokracji. Unia ma także szansę pozostać globalnym kreatorem standardów regulacji dla firm sektora dostawców usług cyfrowych. Wartość poznawcza: w artykule przedstawiono aktualne rozwiązania prawne w zakresie mediów i usług cyfrowych, eksponujące aspekty transparentności, pluralizmu oraz znaczenia ochrony praw podstawowych i wartości demokratycznych w kontekście ich działalności.
Bibliografia
Adam, M., & Hocquard, C. (2023). Artificial intelligence, democracy and elections. European Parliament. Retrieved January 3, 2024, from https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2023/751478/EPRS_BRI(2023)751478_EN.pdf
Bradford, A. (2019). The Brussels Effect: How the European Union Rules the World. Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190088583.001.0001
Bradford, A. (2021). The European Union in a globalised world: the “Brussels Effect”. Governing Globalization, 2, 75–79. Retrieved January 3, 2024, from https://geopolitique.eu/en/articles/the-european-union-in-a-globalised-world-the-brussels-effect
Council of Europe. (2017). Technological convergence, artificial intelligence and human rights. Parliamentary Assembly. Recommendation 2102(2017). Retrieved January 5, 2024, from https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=23726&lang=en
Council of Europe. (2023). Revised Zero Draft [Framework] on Artificial Intelligence, Human Rights, Democracy and the Rule of Law. Committee on Artificial Intelligence. Retrieved January 3, 2024, from https://rm.coe.int/cai-2023-01-revised-zero-draft-framework-convention-public/1680aa193f
Davenport, T. H. (2018). From analytics to artificial intelligence. Journal of Business Analytics, 1(2), 1–8. https://doi.org/10.1080/2573234X.2018.1543535 DOI: https://doi.org/10.1080/2573234X.2018.1543535
Entman, R. M., & Usher, N. (2018). Framing in a Fractured Democracy: Impacts of Digital Technology and Ideology, Power and Casting Network Activation. Journal of Communication, 68, 298–308. https://doi.org/10.1093/joc/jqx019 DOI: https://doi.org/10.1093/joc/jqx019
EurOMo-Euromedia Ownership Monitor. (2023). A monitor of media ownership in Europe. Enhancing transparency in ownership and control of European news. Retrieved January 5, 2024, from https://media-ownership.eu
European Federation of Journalists. (2023). EFJ welcomes agreement on European Media Freedom Act. Retrieved January 5, 2024, from https://europeanjournalists.org/blog/2023/12/15/efj-welcomes-agreement-on-european-media-freedom-act
High Level Group on Media Freedom and Pluralism. (2013). A free and pluralistic media to sustain democracy. The Report of the High Level Group on Media Freedom and Pluralism. Retrieved January 5, 2024, from https://ec.europa.eu/information_society/media_taskforce/doc/pluralism/hlg/hlg_final_report.pdf
Holtz-Bacha, Ch. (2023). Freedom of the media, pluralism, and transparency. European media policy on new paths? European Journal of Communication, 38(6), 1–19. https://doi.org/10.1177/02673231231176966 DOI: https://doi.org/10.1177/02673231231176966
International Press Institute. (2023). IPI position on the European Media Freedom Act. Retrieved January 5, 2024, from https://ipi.media/ipi-position-on-the-european-media-freedom-act
Jaskiernia, A. (2023). Europejski akt o wolności mediów w kontekście aktywności Unii Europejskiej na rzecz poprawy jakości demokracji. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 3(73), 91–105. https://doi.org/10.15804/ppk.2023.03.07 DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2023.03.07
Klimkiewicz, B. (2014). A Polyvalent Media Policy in the Enlarged European Union. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Komisja Europejska. (2018). The European AI Alliance. Retrieved January 5, 2024, from https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/european-ai-alliance
Komisja Europejska. (2020a). Komunikat Komisji Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0067
Komisja Europejska. (2020b). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0790
Komisja Europejska. (2020c). Biała Księga w sprawie sztucznej inteligencji. Europejskie podejście do doskonałości i zaufania. Pobrane 23 marca 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0065
Komisja Europejska. (2021). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Program prac Komisji na 2022 r. Razem czynimy Europę silniejszą. Pobrane 23 marca 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021DC0171
Komisja Europejska. (2022). Zalecenie Komisji (UE) 2022/1634 z dnia 16 września 2022 r. w sprawie wewnętrznych gwarancji niezależności redakcyjnej i przejrzystości w sektorze mediów. Dz. Urz. UE L 245/56 z 22.9.2022. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022H1634
Komisja Europejska. (2023a). DSA: Very large online platforms and search engines. Retrieved January 5, 2024, from https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/dsa-vlops
Komisja Europejska. (2023b). Commission designates second set of Very Large Online Platforms under the Digital Service Act. Retrieved January 5, 2024, from https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-designates-second-set-very-large-online-platforms-under-digital-services-act
Komisja Europejska. (2023c). Komisja Europejska, DSA: Bardzo duże platformy internetowe i wyszukiwarki. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://digital-strategy.ec.europa.eu/pl/policies/dsa-vlops
Komisja Europejska. (2023d). European Commission, Questions and Answears: Digital Market Act: Ensuring fair and open digital markets. Retrieved January 5, 2024, from https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_20_2349
Komisja Europejska. (2023e). Commission welcomes political agreement on European Media Freedom Act. Retrieved January 5, 2024, from https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_6635
Komisja Europejska. (2023f). Komisja Europejska, Questions & Answears: European Media Freedom Act. Retrieved January 5, 2024, from https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/QANDA_22_5505
Mądry, A., Żakowski, J. (2023). Frankenstein otwiera oczy (wywiad J. Żakowskiego z A. Mądrym). Polityka, 1–2 (2024), 26–31.
Media Pluralism Monitor. (2022). Media Pluralism Monitor, Monitoring media pluralism in the digital era: application of the media pluralism monitor in the European Union, Albania, Montenegro, the Republic of North Macedonia, Serbia and Turkey in the year 2022. Retrieved January 5, 2024, from https://cadmus.eui.eu/handle/1814/75753
Osiński, J. (2023). Przebiegłe maszyny. Twój podręczny przewodnik po świecie sztucznej inteligencji. Warszawa: PWN.
Parlament Europejski. (2020a). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2020 r. w sprawie ram aspektów etycznych sztucznej inteligencji, robotyki i powiązanych z nimi technologii (2020/2012(INL)). Dz. Urz. UE C 404/63 z 6.10.2021. Pobrane 23 marca 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020IP0275&from=IT
Parlament Europejski. (2020b). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2020 r. w sprawie systemu odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję (2020/2014(INL)). Dz. Urz. UE C 404/107 z 6.10.2021. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020IP0276
Parlament Europejski. (2023). Akt ws. sztucznej inteligencji: pierwsze przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20230601STO93804/akt-ws-sztucznej-inteligencji-pierwsze-przepisy-regulujace-ai
Parlament Europejski. (2024). Artificial Intelligence Act: MEP’s adopt landmark law. Retrieved March 23, 2024, from https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20240308IPR19015/artificial-intelligence-act-meps-adopt-landmark-law
Parlament Europejski i Rada. (2021). Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniające niektóre akty ustawodawcze Unii. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52021PC0206
Parlament Europejski i Rada. (2022a). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (akt o usługach cyfrowych). Dz. Urz. UE L 277/1 z 27.10.2022. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32022R2065
Parlament Europejski i Rada. (2022b). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 14 września 2022 r. w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków sektorze cyfrowym oraz zmiany dyrektyw (UE) 2019/1937 i (UE) 2020/1828 (akt o rynkach cyfrowych). Dz. Urz. UE L 265/1 z 12.10.2022. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32022R1925
Parlament Europejski i Rada. (2022c). Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym („europejski akt o wolności mediów”) i zmieniające dyrektywę 2010/13/UE. Pobrane 5 stycznia 2024 z https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022PC0457
Pauwels, C., & Donders, K. (2011). From Television without Frontiers to the Digital Big Bang: The EU’s Continuous Efforts to Create a Future-proof Internal Media Market. In R. Mansell & M. Raboy (Eds.), The Handbook of Global Media and Communication Policy (pp. 525–542). Oxford: Blackwell Publishing. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444395433.ch32
Rabitsch, A., Wazir, R., & Treml, T. (2021). Policy Paper on Artificial Intelligence’s [AI]. Impact on Freedom of Expression in Political Campaigns and Elections. Organization for Security and Co-operation in Europe. Retrieved January 5, 2024, from https://www.osce.org/files/f/documents/a/3/483638.pdf
Simpson, S., Puppis, M., & van den Bulck, H. (2016). European Media Policy for the Twenty-First Century. Routledge: Taylor & Francis Group. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315719597
Strittmatter, K. (2018). Chiny 5.0. Jak powstaje cyfrowa dyktatura. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Vaidhyanathan, S. (2028). Anti Social Media. Jak Facebook oddala nas od siebie i zagraża demokracji. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Volpicelli, G. (2023). ChatGPT Broke the EU plan to regulate AI. POLITICO. Retrieved January 5, 2024, from https://www.politico.eu/article/eu-plan-regulate-chatgpt-openai-artificial-intelligence-act
Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkiej na nowej granicy władzy. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Alicja Jaskiernia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Publikacje na łamach „Studiów Medioznawczych” ukazują się na zasadach odpowiadających licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC 4.0).
