Ćwiczenia wyrazistości mówienia jako element pracy nad sprawnością komunikacji (publicznej, medialnej, interpersonalnej)

Abstrakt

Wystąpienia publiczne wymagają przygotowań w różnych obszarach – jednym z nich jest dbałość o komunikatywność przekazu w warstwie brzmieniowej, czyli wyrazistości mówienia. Świadomość wykonywania ćwiczeń z wykorzystaniem układu mięśniowego wpływa nie tylko na poprawę wyrazistości mówienia, ale także na samopoczucie. Celem artykułu jest przedstawienie wybranych ćwiczeń usprawniających przekaz werbalny. Ćwiczenia te polegają na znajomości oraz umiejętności zaangażowania mięśni biorących udział w szeroko ujętej mowie. Wyniki i wnioski: praca nad wyrazistością mówienia opierająca się na powtarzalności ćwiczeń oddechowych, głosowych, motorycznych oraz artykulacyjnych, wykorzystująca układ mięśniowy, przynosi efekty w postaci zmian zachodzących w jakości mowy osób ćwiczących. Zmiany te są korzystne. Służą poprawie wyrazistości mówienia, co jest cechą pożądaną w wystąpieniach publicznych – kultura zachodnia oczekuje, że odbiorcy nie powinni wkładać wysiłku w słuchanie nadawcy. Ćwiczenia opisane zostały w odniesieniu do układu mięśniowego, jednakże należy pamiętać o synergii działania układów fizjologicznych; w pracy mięśniowej angażowane są zatem także powięzi, układy naczyniowy, nerwowy i krwionośny oraz inne. Dlatego praca przynosząca korzyści w obrębie dykcji (wyrazistości mówienia) daje także efekty w innych obszarach, na przykład poprawia nastrój. Metody badań: opisano schemat ćwiczeń (z podaniem jednego przykładu – lekcji) wykonywanych na zajęciach poświęconych technice mówienia. Po zakończeniu zajęć przeprowadzono ankietę wśród uczestników – 62 kobiet i 44 mężczyzn, w wieku od 20 do 55 lat, reprezentujących zawody związane z pracą głosem. Pytanie w ankiecie dotyczyło poprawy nastroju po ćwiczeniach wyrazistości mowy wykonywanych samodzielnie oraz w towarzystwie (takim skrótem określono ćwiczenia z nauczycielem). Wartość poznawcza: wykonywanie ćwiczeń oddechowych, głosowych, motorycznych i artykulacyjnych (najlepiej ze znajomością ćwiczonych mięśni lub ich układów) prowadzi do podniesienia kompetencji komunikacyjnych poprzez zwiększenie wyrazistości mowy (co w dalszej perspektywie może przynieść także inne korzyści osobiste) oraz społecznych. Badani zwrócili uwagę na zasadność wykonywania ćwiczeń w fizycznym towarzystwie innej osoby, tj. nauczyciela. Wydaje się więc, że sprawne wykorzystanie ćwiczeń techniki mowy będących elementami komunikacji werbalnej i niewerbalnej jest ważną umiejętnością dla wszystkich tych, którzy używają głosu jako narzędzia swojej pracy.